የአፄ ቴዎድሮስ የመጨረሻ ቃል

ባለቤታቸው ወ/ሮ ጥሩወርቅ ልባቸው ፈራ፡፡ ንጉሱ ለእንግሊዞች እጁን ከሚሰጥ፣ እራሱን ማጥፋት እንደሚመርጥ ውስጣቸው ያውቃል፡፡ ከዚያም ወደ መቅደላ አምባ መልዕክት ላኩ፡፡ ምን ብለው? ‹‹ እባክህ በልዑል አለማየሁ ይሁንብህ፣ በራስህ ምንም እንዳታደርግ›› ብለው፡፡ የአለማየሁ ነገር እንደማይሆንላቸው ያውቃሉ፡፡ ቴዲ ግን በአለማየሁ እንኳን ጨከነ፡፡ ህልመኛው ተስፋ ቆረጠ፡፡ ዞር ሲል ሊያቆመው የሞከረውን ምሰሶ የሚገፉ፣ ግርግዳውን ለማፍረስ የሚለፉ ሰዎችን አዬ፣ አስተዋለ፡፡ ከሰው መሃል ሁኖ ብቻውን ሆነ፡፡

‹‹ተስፋ ባጣ ምድረ በዳ
ያንድ እምነት ይሆናል ዕዳ››……እንዳለው ሎሬት ፀጋዬ ገ/መድህን ከገብርዬ ሞት በኋላ ከቅርቡ ያለው አንድ ነገር ብቻ ነው፡፡ ሽጉጥ፡፡

የሊቀ ስዩማን መዝገቡ ጉዳይ እና የአዊ ሀገረ ስብከት ውዝግብ-ክፍል ሁለት

በሐይማኖትና በዘር ጉዳይ ከእንግዲህ አልፅፍም ብዬ ለራሴ ቃል ብገባም፣ የጉዳዩ አሳሳቢነት ህሊናዬን ሰላም ነሳኝ መሞነጫጨር ጀመርሁ፡፡ ትናንት ማታ 8 ሰዓት ላይ ይህን ጉዳይ በገፄ ከለጠፍሁ በኋላ ብዙ መልክቶች በተለያዬ መልኩ ወደእኔ ደርሰዋል፡፡ ብዙዎቹ ቅንነት የሞላባቸው ናቸው፡፡ ሊቁን ለማገዝ የሚጠይቁም አሉ (መጨረሻ ላይ ሂሳብ ቁጥራቸውን አስቀምጣለሁ፣ ዘላቂ መፍትሔ ባይሆንም)፡፡

ወደ ጉዳዩ ከማምራታችን በፊት፣ ሁላችንም ከአሸናፊው እውነት ጋር እንሆን ዘንድ፣ ዛሬ ጥዋት አንድ ወዳጄ በአስተያይት ማስፈንጠሪያው ላይ ያስቀመጣትን የማህተመ ጋንዲን ጥቅስ አይተን እንለፍ፡

‹‹በምድር ላይ ብቻህን ብትቀር እንኳን ከግፈኞች ጋር አትተባበር። ዓለም ዓይኗን ብታቀላብህ አንተ ግን ፈገግታህን ለግሳት፡፡ አትፍራ፡፡ በልብህ ውስጥ ያለውን የእውነት ድምፅ ብቻ ታመን፡፡ ያ ድምጽ እንዲህ ይላል:- ባለንጀራህ፣ ሚስትህ፣ ዘመዶችህ፣ ጳጳስህ ሁሉም ቢተውህ ለምትኖርለትና ልትሞት ለተዘጋጀህበት እውነት ብቻ መስክር፡፡ የመኖር ትርጉሙ ይህ ነውና›› ማኅተመ ጋንዲ

ባቀኑት ሀገር ስደተኛ የሆኑት ሊቅ እና የአዊ ሀገረ ስብከት ውዝግብ

                              (የአቡነ ቶማስ የመጀመሪያው በትር ያረፈባቸው ሊቀ ስዩማን መዝገቡ እስከዚያ)

‹‹ አንተን ምዕመኑ ስሚያምንህ መድረክ ላይ ወጠህ ማኅበረ ቅዱሳንን እያወገዝህ ስበክ››-----ብፁዕ አቡነ ቶማስ ለሊቁ

‹‹ እርስዎ ምን አሰቡ ኤኔታ››------እኔ

‹‹ላድርገው ብል እንኳን ህሊናዬ እንዴት ይቀበለዋል፡፡ በአይኔ ያየሁትን የማኅበሩን ስራ እንዴት እክዳለሁ፣ እንዴት እዋሻለሁ››----ሊቀ ስዩማን መዝገቡ

‹‹ታዲያ በምን መልኩ መቀጠል አሰቡ››----እኔ

‹‹ እስከሚያባርሩኝ ድረስ እሰራለሁ፣ ከተባረርሁም ፍትህን ከእግዚአብሔር እጠብቃለሁ››--ሊቀ ስዩማን መዝገቡ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

ማን ነበር ‹‹ብሸሸው ብሸሸው አለቀቀኝም›› ያለው፡፡ በአዊ ሀገረ ስብከት፣ ከሀገረስብከት አስተዳደርና ከሃይማኖት አስተምሮ ጋር ተያይዞ ስለተነሳው ውዝግብ ከማንሳቴ በፊት፣ የነገሩን ስረ መሰረት ለመረዳትም ያግዝ ዘንድ የኤንታ መዝገቡን ጉዳይ ላስቀድም፡፡ ከላይ መግቢያ ላይ የጠቀስሁት ‹‹ቃለ ምልልስ›› ከሊቁ ጋር ያደረግነው ልክ የዛሬ ዓመት (2010 ዓ.ም) ለጥቅምት ሲኖዶስ ወደ አዲስ አበባ መጠው ከእኔ ዘንድ ባረፉበት ወቅት ነበር፡፡ የኤኔታን እና የእኔን ግንኙነት ብዙ ሰው ያውቀዋል፡፡ ከላይ ያነሳሁትም አንዱ ማሳያ ነው፡፡ ወደ ጉዳዩ በጥልቀት ከመግባቴ በፊት፣ እስካሁን ስለጉዳዩ ያልጻፍሁበትን ምክንያት ልናዘዝ፡፡ ሶስት ምክንያቶች ነበሩኝ፡-

‹‹ኧረ በህግ አምላክ…››

የልጅነቴ ስነ-ልቦና እና አሁን ያለንበት ሁኔታ ሁሌም ይጋጭብኛል፡፡ በልጅነቴ፣ ሰዎች ሌባን ወይም ጉልበተኛን ‹‹ኧረ በህግ አምላክ…›› ሲሉት ይቆማል፡፡ የዘረረውን በትር ወይም መሳሪያ ወደ ሰገባው ይመልሳል፡፡ ሌባውም ‹‹ኧረ በህግ አምላክ ቁም…› ሲባል ቀጥ ብሎ ይቆማል፡፡ ይህ የሚያሳየው ኢትዮጵያ ህገ-ሰብዕን ከህገ ህሊና ጋር አስተሳስራ ትኖር የነበረች ሀገር እንደሆነች ማሳያ ነው፡፡ ላለፉት ብዙ አስርት ዓመታት የሰማናቸውና ያየናቸው ‹‹አባቱ ዳኛ፣ ልጁ ቀማኛ›› አይነት ልሙጥ የሆነ የፍትህ ስርዓት ሂደት ሁላችንም ተስፋ ቆራጭ አድርጎናል፡፡ ‹‹ስልጣን እና ገንዘብ›› ኤልሻዳዮች ሁነው፤ ህግ ሲጣስ፣ ዳሃ ሲያለቅስ ማየት ብርቅ አይደለም፡፡ ፍትህ እውነትን የማስከበር ሂደት ነው፡፡ እውነት ደግሞ በአደባባይ ተረግጣ ነበር፡፡ በፍትህ ስርዓቱ ተስፋም ሆነ እምነት ካልነበራቸው ሰዎች አንዱ ነኝ፡፡  ይህን ስሜቴንም የዛሬ ሶስት ዓመት፣ ልክ በዚህ ወር ‹‹እውነትን ሰቀሏት›› በሚል አርዕስት የሚከተለውን ግጥም ከአባሪ የምስል ቅንብር ጋር በገፄ ለጥፌ ነበር፡፡

"ቆፍቁፍን ሰድጄ፥ ሸርድምን አመጣሁ"

አባቴ ከሚያውቀው የባሰ ነገር ወይም የባሰ ወዳጅ ሲገጥመው "ቆፍቁፍን ሰድጄ ሸርድምን አመጣሁ"ን ይተርታል፡፡ ተረቱ እንዲህ ነው፡

"አንድ ሰው ነበር፡፡ ሚስቱ በየቀኑ ለከብቶች ብሎ የገዛውን አሞሌ ጨው እየቆፈቆፈች ትፈረካክስና ለምግብ መስሪያ ትጠቀማለች፡፡ ባል ተቆጣና ፈታት፡፡ ሌላ ሚስት አገባ፡፡ ይችኛዋ ሚስት የበፊቱን የፍች ታሪክ ታውቅ ነበርና አሞሌ ጨውን በመቆፍቆፍ መፈረካከስ አልፈለገችም፡፡ ፍች ሊያመጣባት ይችላል፡፡ ስለዚህ የተሻለው አማራጭ ድምፅ ሳታሰማ በጥርሷ መሸርደም ነው፡፡ አደረገችው፡፡ Just she was a "silent killer". ባል ብዙ ቀን ከተሞኘ በኋላ አንድ ቀን እውነቱን አወቀ፡፡ ከዚያም ሰዎች አንድ ቀን አዲሷ ባለቤትህ እንዴት ናት አሉት? ኧረ ተውኝ "ቆፍቁፍን ሰድጄ ሸርድምን አመጣው" አለ ይባላል፡፡

ምን ማለት እንደፈለግሁ ይገባችኋል ብዬ አስባለሁ፡፡ ካልገባችሁ አሞሌ ጨው ተሸርድሞ ሲያልቅ ይገባችኋል፡፡

ሀሳብና ሰብዕና ቢለያዩስ?

ፕ/ር መስፍን ወልደማሪያም ለኢትዮጵያ ውለታ ከዋሉ አንጋፋ ምሁራን ውስጥ አንዱ ናቸው፡፡ ከአፄው እስከ አሁኑ ስርዓት ድረስ የታሪክ ማጣቀሻ ሆነው በህይወት ካሉ ምሁራን ውስጥ አንዱ እኒህ ጎምቱ የታሪክ ምሁር ናቸው፡፡ በ1960ዎች ኢትዮጵያ በረሃብ አለንጋ ስትገረፍ ከፕ/ር ጌታቸው ኃይሌ እና መሰል የወገን ተቆርቋሪዎች ጋር በመሆን ታላቅ ውለታ ውለዋል፡፡ እኒህ ምሁር ‹‹አማራ የሚባል ብሔር/ ነገድ የለም›› በሚል አቋማቸው አማራ ነህ ተብሎ እንደ ኑግ በየቦታው እየተሰለቀ በነበረው ወጣት ዘንድ ትልቅ ተቃውሞ ሲሰነዘርባቸው እንደቆዬ ሁላችንም የምናውቀው ነው፡፡ የአሁኑ ዘመን ትውልድ ከእሳቸው አቋም ጋር መስማማት ቢሳነው በማንም መፍረድ አይቻልም፡፡ ምክንያቱም በእሳቸው ትርክት እና በእኛ ትርክት መካከል ትልቅ የታሪክ መጋረጃ አለ፡፡ የታሪክ መጋረጃው ደግሞ ሰው በሰውነቱ ሳይሆን የደምና የአጥንቱን መሰረት ተከትሎ በዘውጌ ፖለቲካ እንዲተሳሰር ተደርጎ የተዘጋጀ መጥፎ መጋረጃ ነው፡፡ ፕ/ር መስፍን በሀሳባቸው ልክ ሆኑም አልሆኑም፣ ሰብዕናቸው መከበር አለበት፡፡